Fr: Loan Nguyen
Vì sao người Hoa ở Macau sống thọ?
Kate Springer - BBC 6 tháng 2 2016
Ảnh :Luiz Castro Getty Cụ Chan 90 tuổi, người được dân làng Coloane ở Macau gọi là 'Chú Phát', có nghĩa là người giàu có, sáng nào cũng như sáng nào đều đặn thực hiện một thói quen thường lệ vốn có từ bao lâu rồi chính cụ cũng không nhớ.
Cụ ông hoạt bát và dẻo dai vận chiếc áo phông trắng thùng thình, mang đôi giày da đen đi dạo dọc theo phía biển vào mỗi sáng.
Đó là một trong những lối đi mà cụ ưa thích mặc dù đôi khi cụ rẽ vào các công viên hay băng ngang qua bãi cát đen ở bãi biển Cheoc Van.
"Phần lớn thời gian trong ngày tôi ở ngoài đường," cụ Chan nói. Cụ có tám người con và 10 người cháu.
"Bà nhà tôi và tôi ngồi ở cầu cảng ngắm cảnh. Mỗi ngày của tôi trôi qua với niềm vui và tiếng cười."
Cụ Chan cho rằng nhờ vào thói quen đơn giản này mà cụ sống thọ và sống vui (cùng với chế độ ăn uống ổn định gồm cơm và tỏi) và dường như cụ ông 90 tuổi này chẳng phải là một hiện tượng khác thường.
Theo World Fact Book (tức cẩm nang các số liệu thế giới) năm 2015 của CIA thì người dân Macau có tuổi thọ cao thứ tư trên thế giới, với tuổi thọ trung bình là 84,51.
Ảnh : Anthony Wallace Getty Đứng đầu danh sách này là người Monaco thọ 89,52 tuổi, kế đến là Nhật Bản với 84,74 tuổi và xếp thứ ba là Singapore với 84,68 tuổi.
Tuy nhiên ở một nơi vốn nổi danh là thành phố cờ bạc hơn là nơi mà người dân có cuộc sống hạnh phúc – điều gì đã khiến đặc khu hành chính này trở thành nơi người dân sống lâu và sống vui?
Cũng có lúc tiền mua được hạnh phúc?
Điều thú vị là các sòng bạc vốn tạo cho Macau khét tiếng không mấy tốt đẹp lại là một trong những nguyên nhân chính khiến cho tuổi thọ trung bình ở đây cao.
Macau không chỉ là vùng lãnh thổ giàu thứ tư trên thế giới mà đặc khu này còn có tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh nhất, theo World Fact Book của CIA.
Thu nhập từ các sòng bạc đem về cho Macau 351,1 tỷ pataca (đơn vị tiền tệ của Macau - khoảng 44 tỷ đô la Mỹ) trong năm 2014 và giúp cho lãnh thổ này duy trì tỷ lệ thất nghiệp thấp, hiện chỉ ở mức 1,9%.
Mặc dù hiện đang trong thời suy thoái, nhưng ngành cờ bạc qua năm tháng đã giúp hồi sinh nền kinh tế, với thu nhập chiếm đến 80% tổng GDP năm ngoái và thuế thu được từ các hoạt động cờ bạc đóng góp lớn vào doanh thu của chính quyền.
Ảnh :Philippe Lopez Getty "Du khách nào đến Macau cũng đến các sòng bạc. Đương nhiên đó là điều tốt," cụ Chan nói. "Nhờ vào đó mà chính quyền có tiền để chăm sóc cho người dân."
Thu nhập từ các sòng bài được dùng để cung cấp các dịch vụ y tế miễn phí, lương hưu hàng tháng và trợ cấp bằng tiền mặt hàng năm cho tất cả những người dân trên 65 tuổi.
Người già ở Macau cũng có thể đến hàng chục trung tâm cộng đồng nằm khắp nơi ở thành phố để thưởng thức các buổi trình diễn, giao lưu, ăn trưa, chơi cờ hay tham gia vào các chuyến điền dã.
Cách chi tiêu này của chính quyền Macau hoàn toàn phù hợp với các kết quả trong Phúc trình về Chất lượng Cuộc sống Macau trong giai đoạn 2007 – 2012.
Trong loạt 12 cuộc khảo sát công chúng ở quy mô lớn do một nhóm các nhà nghiên cứu ở Đại học Saint Joseph thực hiện, hơn 90% trả lời rằng họ hài lòng hay hoặc rất hạnh phúc với cuộc sống.
Các yếu tố góp phần vào điều này là không khí trong lành, giáo dục tốt, hệ thống chăm sóc y tế rộng khắp và một nền kinh tế vững mạnh.
Vai trò của cộng đồng
Ảnh Kate Springer Mặc dù không thể đo đếm được nhưng văn hóa Trung Hoa cũng là một yếu tố giúp người dân Macau sống lâu.
Trong số những truyền thống văn hóa này, quan hệ gia đình và cộng đồng được xem là quan trọng nhất.
Các gia đình nhiều thế hệ sống cùng nhau dưới một mái nhà trong phần lớn cuộc đời và rất hiếm khi các bậc cha mẹ lớn tuổi được đưa vào viện dưỡng lão.
"Người dân Macau nhấn mạnh sự hài hòa của các quan hệ gia đình," Tiến sỹ Zeng, người đứng đầu Trung tâm Nghiên cứu Giáo dục Sức khỏe tại Đại học Kiang Wu ở Macau, cho biết.
"Họ thường cùng nhau uống trà vào buổi sáng. Nếu họ không sống chung thì ít nhất họ phải cùng ăn điểm tâm một lần mỗi tuần."
Mặc dù đa số người dân Macau sống gần gia đình, họ cũng tìm thấy niềm vui trong cộng đồng xung quanh.
Ảnh : Kate Springer "Hàng xóm của tôi là những người bạn vong niên mà chúng tôi đã chơi chung từ khi còn nhỏ," Mui Je, 66 tuổi, người đã sống ở Coloane từ khi chào đời, nói. "Đó là một cuộc sống rất đơn giản nhưng tôi nghĩ hạnh phúc chính là nguyên nhân chính khiến cho người dân ở đây sống lâu."
Niềm vui từ những điều đơn giản
Vợ của Chú Phát, cụ bà Chan, nay đã ngoài 80. "Cuộc sống của chúng tôi rất đơn giản và tôi cũng quen nếp ăn uống thanh đạm. Thường là rau luộc, một chút cơm, cá và rất ít thịt," cụ nói.
Một bữa sáng điển hình gồm có bánh mì nướng và cà phê hoặc trà và cụ trông đến cuối tuần để con cháu dẫn đi ăn dim sum và dành trọn ngày ở bên nhau để hỏi han tình hình mọi người trong gia đình.
Cụ đeo một chiếc vòng cẩm thạch mỏng mà con gái cụ tặng. Cụ nói rằng chiếc vòng đó đem đến cho cụ cảm giác bình an.
Gần như cả đời cụ bà Chan là dành để chăm sóc các con và sau đó là 10 đứa cháu.
Nay đã trưởng thành hoặc ở độ tuổi thiếu niên, các cháu không cần bà phải chăm sóc ân cần như trước nữa nên cụ dành phần lớn thời gian chơi mạt chược với những người bạn già mà cụ chơi thân từ thuở thiếu thời.
Ảnh :Matt Ryall Flickr CC BY2.0 Gần như tối nào người ta cũng nhìn thấy hai cụ đi dạo dọc theo bờ biển hay ngồi bên nhau trên băng ghế công viên ngắm cảnh biển.
"Cô phải học cách buông xả và lạc quan," cụ ông Chan nói.
"Cô đã kết hôn chưa? Hãy nhanh kiếm bạn đời đi. Khi có bạn đời, cô sẽ có người để trò chuyện và bàn bạc. Một điều quan trọng nữa là tắm nước nóng. Nếu tắm nước lạnh là sẽ bị ốm đấy. Chỉ đơn giản thế thôi."
Nhịp sống đơn giản, chậm rãi dường như thấm đẫm ở mọi nơi trong làng Coloane. Không cần phải sống vội hay dán chặt vào công nghệ và chắc chắn là không có tòa nhà chọc trời nào, ít nhất là cho tới hiện nay.
Trên bán đảo chính, các công viên như Luís de Camões vào buổi sáng rất sôi động với hàng chục phụ nữ tập Thái Cực quyền hay cùng nhau nhảy múa.
Ở phía bên kia công viên, cánh đàn ông chăm chú đánh cờ, đọc báo hay xách lồng chim đi dạo.
Đó có lẽ không phải là các chỉ số khoa học, nhưng nếu chúng ta kết hợp các yếu tố ăn uống đơn giản, tính cộng đồng, giá trị gia đình... thì chúng ta sẽ có công thức sống lâu của Macau.
http://www.bbc.com/vietnamese/culture_social/2016/02/160206_the-macau-secret-to-living-a-long-life_vert_tra
Daniel Doan*Paula Le*Kimmy Nguyen
THE CHINESE SECRET TO LIVING A LONG LIFE
Known better for gambling than helping you grow into your golden years – Macau unexpectedly holds the secret to a high life expectancy /ɪkˈspektənsi/.
- By Kate Springer
Ninety-year-old Mr Chan, known around Macau's Coloane Village as "Fat Suk" or "Rich Uncle", has practised the same routine every morning for as long as he can remember. The sprightly /ˈspraɪtli/
and wiry /ˈwaɪəri/ man dons an oversized white T-shirt, slips on his black leather shoes and takes a morning stroll along the Coloane waterfront. It's one of his favourite/ˈfeɪv(ə)rət/ routes /ruːtz/ , though sometimes he mixes it up with a walk through the parks or across the black sand of Cheoc Van Beach.
"I spend most of my days outside," said Chan, who has eight children and 10 grandchildren. "My wife and I sit at the pier and admire the beautiful view. [Our] days pass by in joy and laughter."
Chan attributes his long, happy life to this simple routine (plus a steady diet of rice and garlic) – and it seems this nonagenarian is far from an anomaly. According to the CIA's 2015 World Fact Book, Macau citizens enjoy the 4th-longest life expectancy /ɪkˈspektənsi/ in the world with an average age of 84.51. Monaco topped the list at an average of 89.52, while Japan came in 2nd at 84.74 and Singapore came in third at 84.68.
But in a place that's better known for gambling than helping you grow into your golden years – what is it about this special administrative region that promotes a long and happy life?
The Grand Lisboa casino towers over Macau (Credit: Anthony Wallace/Getty)
Sometimes, money can buy
Interestingly, the casinos that give Macau such a sinful reputation are also one of the prime drivers of the territory's longer life expectancy. Not only is Macau is the fourth-wealthiest territory in the world, but it also has the fastest-growing economy, reports theCIA World Fact Book. From gaming revenues alone, the territory raked in 351.5b patacas in 2014 and has consistently maintained a low unemployment rate, presently at 1.9%. Though currently on a volatile downturn, gaming has buoyed the economy over the years, with revenues accounting for 80% of the total GDP last year and gambling taxes contributing to the lion's share of the government's fiscal revenue. "Every tourist that visits Macau goes to those casinos. Of course that's a good thing," said Chan. "That's how the government can afford to take care of us."
Gambling revenue fuels Macau's quality of life (Credit: Philippe Lopez/Getty)
Casino revenues have been used to provide free healthcare, a monthly pension and an annual cash subsidy /ˈsʌbsədi/ to all citizens over 65 years old. The elderly also have access to more than two dozen community centres located throughout the city where they can enjoy performances, socialise, have lunch, play games or join organised field trips.
This government spending aligns almost exactly with the results of the 2007-2012 Macau Quality of Life Report. In this series of 12 large-scale public surveys conducted by a team of researchers at the Macau's University of Saint Joseph – more than 90% of respondents reported they were satisfied or very happy with life. Contributing factors included clean air, excellent education, easy access to health care and a strong economy.
Community matters more than you might think
It's impossible to measure, but Chinese culture is another contributing factor to longevity in Macau. Among these intangible traditions, family and community relationships are considered the most important. Multi-generational families live together for the majority of their lives and rarely do elderly parents move into nursing homes.
A strong sense of community is important for Coloane's elders (Credit: Kate Springer)
"People in Macau emphasize the harmony of family relationships," said Dr Zeng, head of the Nursing and Health Education Research Centre at Kiang Wu Nursing College of Macau. "They often have morning tea together every morning. If they live separately, then it's traditional to have dim sum at least once a week."
While most have family nearby, locals also find comfort in the community that lives around them. "Our neighbours are our lifelong friends who we have known since we were children," said Mui Je, 66, who has lived in Coloane since birth. "It's a very simple life, but I think happiness is the key to longevity."
A long life means finding pleasure in the simple thingsFat Suk's wife, Mrs Chan, is still in her 80s. "We live a simple life, and I eat simple food, too. Usually blanched vegetables, some rice, fish and very little meat," she said. A typical breakfast is toast and coffee or tea, and she looks forward to the weekends when her children take her to dim sum and spend the day together catching up on family matters. She wears a thin jade bracelet every day, a gift from her daughter, which she says brings her a sense of calm.
Living the slow life in Macau's Coloane Village (Credit: Kate Springer)
Mrs Chan spent much of her adult life looking after her children, and later her 10 grandchildren. Now teenagers and adults, her grandchildren no longer need as much attention, so she spends most of her time playing mahjong by the water with her closest friends who she has known since childhood. And almost every night, she and Mr Chan can be seen strolling along the waterfront or huddled together on a park bench, admiring the sea view.
"You have to learn to let things go and be optimistic," said Mr Chan. "Are you married yet? Find a partner, fast. When you have a partner, you have someone to talk to and discuss things with. The other key is hot showers. If you take cold showers, you'll get sick. Simple as that."
Passing the time with a game of Chinese chess (Credit: Matt Ryall/Flickr/CC-BY-2.0)
This simple, slower pace of life seems to permeate the village of Coloane. There's no need to rush or stay tethered /ˈteðə(r)d/
to technology, and there are certainly no skyscrapers – at least for now. On the main peninsula, parks like Luís de Camões Garden come alive in the morning with dozens of women practicing Tai Chi or dancing in groups. On the opposite side of the park, rows of men intently play chess, read the paper or walk their caged birds.
These may not be scientific indicators, but mix together simple meals, a sense of community, family values and loads of mahjong — and you'll have Macau's recipe for the elixir /ɪˈlɪksə(r)/ of life.
http://www.bbc.com/travel/story/20151019-the-macau-secret-to-living-a-long-life
PHÁT ÂM
www.macmillandictionary.com/
Từ
|
Âm tiết
|
Ký âm ( IPA)
|
Phát âm
|
elixir
|
e-lix-ir
|
/ɪˈlɪksə(r)/
| |
expectancy
|
ex-pect-an-cy
|
/ɪkˈspektənsi/
| |
favourite(Anh)
favorite (Mỹ)
|
fa-vour-ite
fa-vor-ite
|
/ˈfeɪv(ə)rət/
|
|
Route
|
/ruːt/
| ||
recipe
|
Rec-i-pe
|
/ˈresəpi/
| |
Sprightly
|
spright-ly
|
/ˈspraɪtli/
| |
subsidy
|
Sub-si-dy
|
/ˈsʌbsədi/
| |
tether
|
teth-er
|
/ˈteðə(r)/
| |
volatile
|
vol-a-tile
|
/ˈvɒlətaɪl/
| |
Wiry
|
Wi-ry
|
/ˈwaɪəri/
|
