Nhà dân chủ Hồng Kông: Trung Quốc ‘không đủ nhận thức’ về nguyên nhân biểu tình
Triệu Hằng | Đại Kỷ Nguyên
Bà Anson Chan, cựu Thư ký Hội đồng điều hành Hồng Kông. (Ảnh: Dickson Lee)
Trong một chiến dịch tuyên truyền, Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) nhắm vào 4 thành viên cấp cao của phong trào dân chủ Hồng Kông, đổ lỗi họ đứng sau các cuộc biểu tình của thành phố, gọi họ là “Bè lũ 4 tên” (Tứ nhân bang). Bốn nhà dân chủ đã lên tiếng bác bỏ cáo buộc này của Trung Quốc.
Bắc Kinh đưa 4 nhà dân chủ Hồng Kông vào tầm ngắm, gồm: Bà Anson Chan Fang On-sang (Trần Phương An Sinh) cựu Thư ký Hội đồng điều hành Hồng Kông thời thuộc địa Anh và thời Trung Quốc cai trị, ông Jimmy Lai Chee-ying (Lê Trí Anh), tỷ phú truyền thông xuất bản tờ Apple Daily (Bình Quả nhật báo), nhà sáng lập Đảng Dân chủ Hồng Kông Martin Lee Chu-ming (Lý Trụ Minh), người tham gia viết Luật Cơ Bản Hồng Kông và ông Albert Ho Chun-yan, cựu lãnh đạo Đảng Dân chủ, người dẫn đầu trong các cuộc cầu nguyện hàng năm cho những nạn nhân trong vụ thảm sát Thiên An Môn.
Cơ quan thực thi pháp luật tối cao Trung Quốc, Ủy ban Chính trị Pháp luật Trung ương ĐCSTQ buộc tội 4 người này “14 đại tội”, bao gồm thông đồng với Anh và Mỹ kích động những người biểu tình. Tờ Nhân dân Nhật báo Trung Quốc xuất bản một bài viết nhắm vào đối tượng độc giả hải ngoại, gọi họ là “4 trung gian bí mật và những kẻ phản bội hiện đại”.
Phản ứng với chính quyền đại lục, bốn nhà dân chủ đã phản pháo. Trong một loạt bài phỏng vấn với tờ Financial Times, họ nói, hành động bôi nhọ của Bắc Kinh chỉ đơn thuần cho thấy rõ, chính phủ Trung Quốc “không đủ nhận thức” để hiểu được nguồn gốc của phương thức phi phân quyền (decentralised), phong trào chống chính phủ chủ yếu được huy động trên trực tuyến. Bà Anson Chan gọi những cáo buộc của Bắc Kinh là sai trái, là một phương thức điển hình của chính quyền đại lục.
“Việc ám chỉ chúng tôi đang giật dây và chỉ đạo toàn bộ phong trào chỉ cho thấy Bắc Kinh thực sự không hiểu những gì đang diễn ra ở Hồng Kông trong hai tháng qua”, bà Anson Chan nói. “Trung Quốc không nhận thức được toàn bộ phong trào này được lãnh đạo bởi sinh viên, chuyên gia trẻ tuổi, họ thông minh, linh hoạt và hiểu biết truyền thông”, theo cựu thư ký điều hành.
Trung Quốc xem ông Jimmy Lai Chee-ying là “kẻ đầu sỏ”, người phát ngôn của nhóm “có sao có vạch” ở Hồng Kông. Ông đã chuyển sang ngành xuất bản kể từ thời điểm báo chí quốc tế đưa tin về sự kiện thảm sát Thiên An Môn năm 1989, trước đó ông thành lập tập đoàn thời trang Giordano. Tháng trước, ông Jimmy Lai đã khiến Bắc Kinh tức giận khi gặp Phó tổng thống Mỹ Mike Pence và Ngoại trưởng Mike Pompeo tại Washington thảo luận về các sự kiện ở Hồng Kông.
“Từ lâu tôi đã biết Đảng Cộng sản Trung Quốc rất tinh vi trong việc gây ra nỗi sợ hãi cho người dân để khiến họ tuân phục. Tôi ngừng đọc những gì họ nói về tôi từ lâu rồi”, ông Jimmy Lai phát biểu.
“Thật là một trò khôi hài. Tôi không biết trên cơ sở nào họ nâng tầm của tôi lên mức đó”, ông Albert Ho nói với Bloomberg News, “Có lẽ họ đang chỉ là tìm ai đó để đổ lỗi cho các cuộc biểu tình”.
Hôm thứ Hai, ông Martin Lee nói: “Khi họ nêu tên chúng tôi, điều đó cho thấy họ yếu thế như thế nào. Vì vậy, họ đổ lỗi cho Tứ nhân bang, cùng với người nước ngoài để biện minh cho họ, đó là một cái cớ hợp lý”.
Ông Martin Lee Chu-ming đã đồng hành với người biểu tình ở đường Harcourt, Admiralty, khi những loạt hơi cay đầu tiên bắn vào những người biểu tình. (Ảnh: SCMP)Ban đầu, truyền thông nhà nước Trung Quốc kiểm duyệt tin tức về biểu tình Hồng Kông, nhưng gần đây, Bắc Kinh tăng cường đáng kể độ phủ sóng, miêu tả các nhà vận động là những kẻ cực đoan bạo lực, đổ lỗi cho “thế lực nước ngoài” gồm Anh và Mỹ. Cơ quan ngôn luận chính thức của ĐCSTQ sử dụng các bài xã luận tuyên truyền, gắn mác cho 4 nhà dân chủ của Hồng Kông là nhóm “Tứ nhân bang”.
“Tứ nhân bang” lần đầu tiên được sử dụng để chỉ những kẻ lũng đoạn nhất trong Cách mạng Văn hóa, chiến dịch ĐCSTQ phát động từ năm 1966-1976 khiến hàng triệu người chết. Bốn người đó gồm vợ ông Mao Trạch Đông là bà Giang Thanh (Jiang Qing), và 3 nhân vật nắm quyền khác. Vào tháng 11/1976, Nhân dân Nhật báo xuất bản bài viết: “Tứ nhân bang âm mưu chiếm đoạt đảng và giành quyền lực”, cuối cùng 4 người này đã bị đưa ra xét xử trước tòa với tội danh phản quốc chống Đảng.
Một số cán bộ ĐCSTQ cũng sử dụng cụm từ này mô tả bộ tứ gồm bí thư Trùng Khánh, Bạc Hy Lai và các quan chức bị truy tố vì tham nhũng. Vào năm 2013, truyền thông Trung Quốc cũng đã gán cụm từ này cho một nhóm các quan chức Hồng Kông với lãnh đạo Công giáo địa phương Joseph Zen. Giờ đây, bộ máy tuyên truyền của Bắc Kinh dùng cụm từ này cáo buộc các nhà hoạt động dân chủ ở Hồng Kông.
Hoàng Chi Phong: Dân Hồng Kông không khuất phục trước "hoàng đế" Tập Cận Bình
RFI Hoàng Chi Phong (Joshua Wong), 22 tuổi, cựu thủ lĩnh Phong trào Dù Vàng 2014. Ảnh chụp ngày 07/08/2019 tại Hồng Kông.Christophe Paget / RFI
« Tức nước vỡ bờ », từ phong trào phản đối dự luật dẫn độ sang Hoa lục cách đây hai tháng, hiện người dân Hồng Kông đòi lại những quyền cơ bản mà đáng lẽ họ tiếp tục được hưởng cho đến năm 2049 theo mô hình « một quốc gia, hai chế độ ».
Tuy nhiên, mức độ bạo lực trong những vụ đụng độ giữa người biểu tình và cảnh sát cũng đã vượt qua sức tưởng tượng. Điều này khác hẳn với phong trào Dù Vàng năm 2014 mà Hoàng Chi Phong (Joshua Wong), một trong những thủ lĩnh sinh viên vừa được ra khỏi tù hôm 17/06, sau khi thi hành xong hai án tù năm 2017 và 2018. Vừa ra khỏi tù, nhà hoạt động chính trị 22 tuổi đã lên tiếng kêu gọi đặc khu trưởng Hồng Kông Lâm Trịnh Nguyệt Nga (Carrie Lam) từ chức.
Đặc phái viên Christophe Paget của đài RFI đã gặp và phỏng vấn Hoàng Chi Phong tại Hồng Kông.
P.V. Hoàng Chi Phong (Joshua Wong) 09/08/2019 Nghe
RFI : Hoàng Chi Phong, anh ra tù cách đây hai tháng khi mà các cuộc biểu tình đã bắt đầu. Hiện tại, anh tham gia phong trào như thế nào ?
Hoàng Chi Phong : Tôi tham gia phần lớn các cuộc biểu tình. Cùng với đảng Demosisto (đảng Dân Chủ), chúng tôi tổ chức hỗ trợ pháp lý bằng cách phối hợp với học sinh trung học. Ngoài ra, chúng tôi quyên góp tiền (crowdfunding) và cũng tổ chức tập hợp trong cuộc tổng đình công vào thứ Hai vừa qua (05/08).
Đây là đợt tổng đình công lớn nhất kể từ khi Hồng Kông được trao trả cho Trung Quốc, qua đó người dân Hồng Kông chứng tỏ nhiệt huyết và quyết tâm của họ. Nhưng đó sẽ không phải là cuộc tổng đình công cuối cùng. Tôi nghĩ là sẽ còn có một cuộc tổng đình công khác trong một hoặc hai tháng nữa.
Giữa làn sóng biểu tình hiện nay và phong trào của anh cách đây 5 năm có những điểm gì khác ?
Cách đây 5 năm, chúng tôi yêu cầu tổ chức bầu cử tự do và chúng tôi đã phải đối mặt với chủ tịch Tập Cận Bình. Ngày nay, chúng tôi cũng yêu cầu bầu cử tự do và chúng tôi phải đương đầu với hoàng đế Tập. Chúng tôi hoàn toàn biết rõ về chính sách hà khắc của chủ tịch Trung Quốc mà chúng tôi đang phải chịu.
Ngoài ra, phong trào này không có thủ lĩnh, và đây là một điểm tích cực. Chính quyền Bắc Kinh không thể nhắm đến bất kỳ ai. Họ không thể ngăn chặn phong trào bằng việc lôi ra pháp luật một người đứng đầu. Chính nhờ điểm này mà phong trào kéo dài được từ hai tháng nay để trở thành « mùa Hè của bất bình ». Đới Diệu Bình (Benny Tai, phó giáo sư, khoa Luật, đại học Hồng Kông), Ivan Long và tôi đều bị bỏ tù với tư cách là thủ lĩnh chính trị, nhưng lần này phong trào không hề có người đứng đầu, mà chỉ có những nhà điều phối giúp người dân tiếp tục đấu tranh.
Phong trào Dù Vàng chủ yếu là sinh viên, nhưng giờ người ta có cảm giác là mọi tầng lớp xã hội đều tham gia. Vậy đâu là lý do ?
Điều này là nhờ vào thế hệ hậu chiến (« babyboom ») và thế hệ Millennials (còn gọi là « thế hệ Y », những người sinh ra từ khoảng năm 1980 đến đầu thập niên 2000). Chúng tôi ý thức rất rõ về tầm quan trọng của cuộc đấu tranh vì dân chủ. Trên tổng số 500 người bị bắt trong vòng hai tháng gần đây, người trẻ nhất chỉ mới 13 tuổi và người già nhất là 63 tuổi.
Việc có nhiều thế hệ tham gia là điều rất quan trọng, cho thấy sự đa dạng và đoàn kết của người dân Hồng Kông. Họ không tin vào chính phủ Bắc Kinh do Tập Cận Bình lãnh đạo. Họ hoàn toàn hiểu rằng có được bầu cử tự do quan trọng như thế nào đối với tất cả chúng tôi.
Phải chăng trong vòng 5 năm, người dân Hồng Kông đã mất niềm tin vào Bắc Kinh ?
Từ hàng loạt sự kiện như các nghị sĩ bị mất ghế, các nhà hoạt động bị cầm tù, các nhà xuất bản bị bắt cóc, một thông tín viên nước ngoài bị trục xuất khỏi Hồng Kông, chúng tôi hiểu rằng mô hình « một quốc gia, hai chế độ » đã bị xói mòn để trở thành « một quốc gia, một chế độ ».
Ông Tập Cận Bình đã thay đổi chế độ để trở thành hoàng đế. Với việc sửa đổi Hiến Pháp mà ông cho thông qua để xóa quy định về số nhiệm kỳ chủ tịch, ông Tập sẽ tiếp tục tại vị ở Trung Quốc trong 5, 10, 15 hoặc 20 năm nữa. Chính điểm này đã làm chúng tôi ý thức được tình hình và cũng làm chúng tôi sợ. Chính phủ Hồng Kồng phải được chính người dân Hồng Kông công minh bầu lên, chứ không phải do những người bị Bắc Kinh giật dây.
Những cuộc biểu tình hiện nay cũng bạo lực hơn phong trào Dù Vàng. Có những cảnh khó mà hình dung ra được cách đây 5 năm.
Cảnh sát Hồng Kông đã bắn hơi cay 1.800 lần trong hai tháng vừa qua, so với 18 lần khi diễn ra phong trào Dù Vàng. Tình hình hiện nay khác hoàn toàn. Cảnh sát Hồng Kông đã dùng đến vũ khí sát thương. Cảnh sát chống bạo động đóng trên nóc nhiều tòa nhà cao tầng ở trung tâm Hồng Kông và bắn đạn hơi cay, đạn cao su từ tầng 14 để ngăn đoàn người biểu tình. Họ thực sự triển khai cả một lực lượng đông đảo quá mức và có khả năng gây chết người. Họ thi hành lệnh từ Bắc Kinh để làm nao núng người biểu tình. Nhưng khí thế vẫn còn đó và phong trào vẫn tiếp tục !
Phong trào Dù Vàng kéo dài hơn hai tháng mà không xảy ra bạo lực, trong khi lần này, người biểu tình đã tấn công và làm hư hại trụ sở Nghị Viện, ngoài ra, nhiều sở cảnh sát cũng bị nhắm đến.
Nhiều người bị bắn đạn cao su, trong khi chúng tôi chỉ là những người biểu tình ôn hòa. Và người ta lại coi đó là chuyện bình thường. Thật điên rồ, thật kinh khủng ! Người dân phẫn nộ và họ hy vọng lấy lại quyền được bầu ra chính phủ của riêng họ.
Nhiều người biểu tình nhắm vào các trụ sở cảnh sát, các tòa nhà của chính phủ để cho thấy rằng đó không phải là những nơi đại diện cho tiếng nói của người dân. Cánh cửa thoát khỏi khủng hoảng không phụ thuộc vào người biểu tình, mà phụ thuộc vào việc chính phủ đừng tiếp tục nấp sau lực lượng chống bạo động và không làm gì cả.
Tại sao bà Lâm Trịnh Nguyệt Nga không rút hẳn dự luật dẫn độ ?
Bà Lâm Trịnh Nguyệt Nga chỉ là con rối trong tay Bắc Kinh và chế độ Cộng Sản. Bất kể quyết định nào của bà đều phải phụ thuộc vào Quốc vụ viện. Vì thế mà chúng tôi cần có bầu cử tự do, người điều hành đặc khu không được là con rối của Bắc Kinh.
Câu hỏi quan trọng khác : Liệu Bắc Kinh có sẽ điều quân đến Hồng Kông ?
Chính quyền Bắc Kinh không thể điều Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Hoa đến Hồng Kông. Nếu họ làm, thì kinh tế và phát triển sẽ sụp đổ. Và cái giá mà các nhà lãnh đạo tài chính thân Bắc Kinh ở Hồng Kông phải trả sẽ vô cùng lớn. Chính vì thế, họ sẽ không bao giờ làm điều đó.
Vậy thì đâu là giải pháp thoát khỏi khủng hoảng cho Bắc Kinh ?
Xóa dự luật dẫn độ, chấp nhận một ủy ban điều tra độc lập về tình trạng bạo lực của cảnh sát và để người dân Hồng Kông được bầu cử tự do.
Chính quyền Pháp phải tước huân chương Bắc đẩu Bội tinh đã trao cho bà Lâm Trịnh Nguyệt Nga. Chúng tôi vừa đăng bản kiến nghị về vấn đề này trên mạng Twitter. Người dân Pháp cần phải hành động. Bà Lâm Trịnh Nguyệt Nga không xứng đáng nhận danh hiệu này khi bà điều cảnh sát chống bạo động trấn áp người biểu tình và không màng đến mong muốn được bầu cử tự do của người dân. Điều mà chúng tôi yêu cầu, đó là một quyền mà người dân châu Âu được hưởng từ thế kỷ trước. Vậy mà chúng tôi vẫn còn phải đấu tranh để có được quyền đó./.
http://vi.rfi.fr/chau-a/20190809-hong-kong-nguoi-dan-khong-khuat-phuc-truoc-hoang-de-tap-can-binh
Tương lai nào cho những chiến binh tự do ở Hồng Kông ?
Thụy My
Biểu tình trước trụ sở chính quyền Hồng Kông đòi hỏi cải cách chính trị, ngày 22/08/2019.REUTERS/Kai Pfaffenbach
Chủ đề Hồng Kông tiếp tục chiếm những vị trí đáng kể trên các tuần báo. Le Point dành nhiều trang cho bài phóng sự « Cùng với các chiến binh đấu tranh cho tự do ».
Cuộc nổi dậy văn minh nhất từ trước đến nayĐặc phái viên của tuần báo Pháp mô tả, trạm métro đông nghẹt, dòng người mặc áo thun đen, mang khẩu trang cuồn cuộn theo nhau không dứt. Trên bến tàu, họ kiên nhẫn chờ đợi đến lượt lên cầu thang, trên thang cuốn, họ lịch sự né qua cho những người cần đi xuống. Tại Đồng La Loan (Causeway Bay), người biểu tình không chỉ thu nhặt rác mà còn phân loại rác để tái chế. Khi trời mưa lớn hoặc quá mệt, một số đi vào một trung tâm thương mại để tạm nghỉ, họ xếp ngay dù bỏ vào bao, tránh làm ướt sàn nhà.
Nếu đây là một cuộc nổi dậy, thì đó là cuộc nổi dậy văn minh nhất chưa bao giờ thấy.
Người biểu tình gào khản cổ : « Hãy trả lại Hồng Kông ! Cuộc cách mạng của thời đại chúng ta ! ». Câu khẩu hiệu trên không thể nào tưởng tượng được cách đây vài năm. Lương Thiên Kỳ (Edward Leung Tinkei), phát ngôn viên của phong trào ly khai Hong Kong Indigenous (Bản thổ Dân chủ Tiền tuyến), người sáng tạo ra khẩu hiệu này trong chiến dịch bầu cử Nghị viện năm 2016, hiện đang ở tù.
Phong trào đa dạng nhưng rất có tổ chức – thông qua ứng dụng Telegram, tuy nhiên không ai dùng tên thật. Tại trường đại học Hồng Kông, trong một « cuộc họp báo công dân », ba thanh niên che mặt đọc thông cáo bằng tiếng Quảng Đông và tiếng Anh. Mỗi cuộc họp báo, những người chủ trì lại thay đổi.
Bắc Kinh ngỡ rằng đó chỉ là những « đứa trẻ », nhưng giới trẻ biểu tình đa số đầy bằng cấp, họ là luật sư, nhân viên ngân hàng…và có cách sống gần với phương Tây. Ở phòng nghiệp đoàn trường đại học Thụ Nhân (Shue Yan), chất đầy những thùng mặt nạ, dung dịch nước muối, nón bảo hộ và dụng cụ sạc điện thoại, tất cả đều là quà tặng dành cho người biểu tình.
Một chuyên viên tin học 47 tuổi cho biết, ông chỉ bắt đầu xuống đường sau khi thấy cảnh « xã hội đen » đánh đập tàn bạo người biểu tình ở Nguyên Lãng (Yuen Long). Một người khác 63 có mặt ở tất cả các cuộc biểu tình, nhấn mạnh : « Trung Quốc cần phải biết rằng họ không thể muốn làm gì thì làm. Nếu họ muốn gởi quân đến, tốt quá, Hồng Kông là trung tâm tài chính duy nhất của họ ». Một thanh niên 19 tuổi tỏ rõ quyết tâm : « Người Trung Quốc cứ đến, chúng tôi đã sẵn sàng. Nếu câu trả lời duy nhất của họ là súng đạn, chúng tôi chấp nhận. Họ sẽ không giết được tất cả mọi người, và phải chịu trách nhiệm trước cộng đồng thế giới về việc sát hại người vô tội ».
Tập Cận Bình đành phải kiên nhẫn chờ đợi
Trong bối cảnh đó « Tập Cận Bình đành phải kiên nhẫn », theo bài viết của Hong Kong Free Press được Courrier International dịch lại.
Ông Tập đang trong thế lưỡng nan. Nếu nhượng bộ, rút lại dự luật dẫn độ, động thái này sẽ bị coi là thất bại cay đắng đầu tiên của ông, và những nhóm phản kháng ở Hoa lục có thể sẽ theo gương Hồng Kông.
Một khả năng khác là đưa quân sang lập lại trật tự. Nhưng như thế sẽ gây xáo trộn thị trường tài chính, các ngân hàng quốc tế có thể rút vốn sang nơi khác ổn định hơn như Singapore. Tập Cận Bình còn phải cân nhắc đến tai tiếng cho Trung Quốc – Bắc Kinh vẫn đang trong tầm ngắm của báo chí quốc tế nhân kỷ niệm 30 năm vụ thảm sát Thiên An Môn làm ít nhất 1.000 người chết. Hơn nữa, Trung Quốc lại đang trong cuộc chiến tranh thương mại với Hoa Kỳ.
Một sự can thiệp dù nhẹ nhàng nhất, chẳng hạn áp đặt lệnh giới nghiêm, chắc chắn sẽ gây căng thẳng giữa hai cường quốc và làm cuộc đàm phán thương mại bị dời lại chẳng biết đến bao giờ.
Chiến lược tốt nhất của Tập có lẽ là kiên nhẫn chờ đợi kinh tế Hồng Kông ngày càng u ám hơn, công luận bắt đầu thôi ủng hộ biểu tình, nhất là nếu thất nghiệp gia tăng và thị trường tài chính suy sụp.
Tương lai phong trào phản kháng Hồng Kông ?
« Cuộc nổi dậy ở Hồng Kông liệu có được tương lai ? », nhà văn kiêm bình luận gia Guy Sorman trên Le Point băn khoăn. Ông không mấy lạc quan, cho rằng 30 năm sau vụ đàn áp Thiên An Môn, rất ít cơ hội cho tuổi trẻ Hồng Kông.
Nhà văn kể lại, tháng 4/1989, ông có mặt ở Bắc Kinh, đi cùng với các giáo sư và sinh viên khoa Triết. Cho dù quen thuộc với Trung Quốc, ông không nhận ra điều gì lạ. Từ khi phe mao-ít bị tống giam năm 1976 và sự quay lại nắm quyền của Đặng Tiểu Bình, mà phương Tây cho là ôn hòa, không khí chính trị và kinh tế được cải thiện.
Trung Quốc dường như gia nhập vào các xã hội cởi mở, từ bỏ chủ nghĩa hoang tưởng toàn trị. Nhưng những người khác đã mở mắt cho ông : đảng Cộng Sản vẫn luôn đàn áp, siết chặt tự do, sự phồn vinh dành riêng cho các lãnh đạo đảng.
Vào thời kỳ Liên Xô đang tan rã không cần bạo lực, các sinh viên Bắc Kinh mơ một perestroika Trung Quốc, nhưng các thầy cô của họ từng sống qua thời kỳ cách mạng văn hóa không hề lạc quan. Họ biết rõ bản chất tàn bạo của chính quyền cộng sản, và vài tuần lễ sau đó, họ biết rằng mình có lý. Phong trào sinh viên Thiên An Môn bị quân đội tàn sát theo lệnh của Đặng, « nhà cải cách ». Đảng không bao giờ chịu chia sẻ quyền lực, các ưu đãi và của cải của mình.
Phong trào phản kháng ở Hồng Kông mang tính toàn cầu
Giới trẻ Hồng Kông đang sống trong một xã hội cởi mở bỗng bị khép chặt lại, họ không có cách nào khác là phản kháng. Nhưng chính quyền Bắc Kinh về bản chất không thể cho phép bất kỳ một dạng ly khai nào trong thế giới người Hoa. Đối với các nhà lãnh đạo Bắc Kinh, dân chủ, tự do ngôn luận không phải là các giá trị Trung Quốc mà là một sự lây nhiễm từ phương Tây cần phải diệt trừ.
Không thể đưa quân đội nhanh chóng đàn áp như năm 1989 vì đến 2047 Hồng Kông mới thuộc về Trung Quốc. Đài Loan càng phức tạp hơn vì có thể chống chọi bằng vũ lực, thế nên Bắc Kinh phải chờ thời. Ở Hồng Kông còn có rủi ro về tài chính : thị trường chứng khoán và địa ốc có thể suy sụp.
Tác giả lo ngại rằng phong trào phản kháng Hồng Kông không thể dựa được vào ai. Tại Hoa lục, người biểu tình Hồng Kông bị cho là « những đứa con được nuông chiều nhưng cứng đầu ». Ở Đài Loan, chính quyền ủng hộ phong trào, nhưng lại có sự hiện diện của một đảng thân Bắc Kinh và các cơ quan truyền thông nhận tiền của đảng Cộng Sản Trung Quốc. Còn phương Tây ?
Hồi Thiên An Môn, những hình ảnh như « Tank Man », người thanh niên vô danh đứng chận đoàn xe tăng đã gây rất nhiều xúc động, phương Tây cấm vận vũ khí đối với Bắc Kinh. Trung Quốc năm 1989 là một cường quốc còn yếu, và phương Tây đối phó cũng chừng mực. Còn bây giờ, Trung Quốc hùng mạnh hơn và phương Tây lại yếu đi. Từ 1989 đến nay, Trung Quốc đã thay đổi, phương Tây lại còn thay đổi nhiều hơn.
Sau perestroika và sự sụp đổ của bức tường Berlin, sau sự lạc quan về nhân quyền là sự quay lại của chủ nghĩa dân tộc, đèn nhà ai nấy rạng. Đấu tranh cho nhân quyền vẫn đang diễn ra tại Hồng Kông, Alger (Algérie), Khartoum (Sudan), Skopje (Bắc Macedonia), nhưng song song đó là chủ nghĩa dân tộc, dân túy ở Washington, Roma, Luân Đôn, Bắc Kinh. Như vậy những gì đang diễn ra ở Hồng Kông, theo tác giả, mang tính toàn cầu và thuộc về mọi thời đại, trong cuộc xung đột miên viễn giữa một xã hội rộng mở và xã hội khép kín.
« Tất cả chúng ta đều là người Hồng Kông »
Trong bài xã luận mang tựa đề « Tất cả chúng ta đều là người Hồng Kông », tác giả Etienne Gernelle trên Le Point ví von, một hạt confetti nhỏ bé dám chống lại cả một đế quốc.
Trong lúc châu Âu ngày càng bỏ phiếu cho những tay kinh doanh hào quang quá khứ có xu hướng độc tài, thì chính tại hòn đảo nhỏ ở tận Viễn Đông, lại xuất hiện những người kế thừa của kỷ nguyên Ánh Sáng. Đáng ngạc nhiên là cuộc chiến đấu của « Những người bất khuất » thực thụ này không gây ra nhiều tác động nơi xứ sở của Montesquieu.
Nhà văn, nhà triết học nổi tiếng Bernard-Henri Lévy cho rằng việc sống chung dưới cùng một lá cờ, giữa một thể chế độc tài sẳt máu và một Nhà nước pháp quyền kiểu Anh, là phản tự nhiên. Phải chăng cuộc nổi dậy Hồng Kông đã trở thành gót chân Achille của ý đồ bá chủ thế giới mà Tập Cận Bình nuôi dưỡng ? Có thể đây chỉ là phần nổi của tảng băng đấu tranh xã hội tại đất nước rộng lớn này, ít được biết đến do bị kiểm soát thông tin.
Triết gia đặt câu hỏi, ba thập niên sau Thiên An Môn, liệu chúng ta có thể nhắm mắt làm ngơ ? Có thể coi những người Hồng Kông, hầu hết là hậu duệ của những người Hoa đã chạy trốn khỏi Hoa lục năm 1949, là chưa « chín chắn », chưa phù hợp với dân chủ ? Có ai nghĩ về số lượng những xác người bị xe tăng cán nát, bị phân thây, quẳng vào ống cống hay thiêu cháy khi quân đội Trung Quốc tấn công vào một Thiên An Môn mới bên bờ biển này, nơi không chỉ vài chục, vài trăm ngàn người mà cả một, hai triệu người xuống đường ngày Chủ nhật ? Không, không có ai kể cả Bắc Kinh đánh giá được lối thoát cho phiên bản mới của cuộc chiến David chống lại người khổng lồ Goliath.
Thịnh vượng và bình đẳng xã hội
Dưới góc độ xã hội, The Ecomist nhận định, cuộc khủng hoảng ở Hồng Kông có một phần là do giá nhà ở vượt quá tầm tay với của người dân, đặc biệt là giới trẻ.
Về chính trị, Bắc Kinh không hề giữ lời hứa để cho người dân đặc khu tự chọn lựa người lãnh đạo, nhưng về kinh tế thì ngược lại. Khi để nguyên hệ thống, Trung Quốc đã giúp sức tạo ra tình trạng bất bình đẳng cực kỳ lớn, do giá địa ốc quá cao. Nhiều người biểu tình trẻ tuổi cho biết họ đã mất tất cả hy vọng về tương lai, ngay cả việc sở hữu một căn hộ siêu nhỏ có kích thước chỉ bằng một chiếc xe hơi cũng chỉ là ảo vọng.
Là trung tâm tài chính, Hồng Kông thu hút nhiều người nước ngoài có thu nhập cao, bên cạnh đó là các nhà giàu từ Hoa lục đầu tư vào, đẩy giá nhà đất lên cao ngất ngưởng. Một năm lương trung bình chỉ mua được có 1,1 mét vuông nhà tại Hồng Kông ! Các đại gia địa ốc chỉ đầu tư vào những dự án đắt tiền mang lại nhiều lợi nhuận, chính quyền không có chính sách nhà ở cho người thu nhập thấp.
Macao sẽ không là Hồng Kông
Một câu hỏi khác được đặt ra : Vì sao Macao không bị xáo trộn như Hồng Kông ?
Theo The Economist, tại cựu thuộc địa Bồ Đào Nha có 600.000 dân, khó thể có được phong trào chống Trung Quốc, vì nền kinh tế phụ thuộc rất nhiều vào Hoa lục, giới lãnh đạo trung thành với Bắc Kinh. Bên cạnh đó, một phần thu nhập khổng lồ từ các sòng bạc được chính quyền tái phân phối cho người dân, năm nay m
Hong Kong: Phong trào biểu tình có lãnh đạo hay không?
Tina Hà Gianghttps://www.bbc.com/vietnamese/world-49409925
