BỐ CỤC TOÀN BỘ TỔNG LUẬN:
Xin xác định rõ chúng tôi không thay đổi cấu trúc hay bố cục của Đại Bát Nhã (phần nói về bố cục và nguồn gốc ĐBN được ghi làm một phần riêng gọi là Phần thứ II Tổng luận) ở đây chúng tôi chỉ trình bày bố cục thiên Tổng luận này theo quan điểm của chúng tôi, cốt làm nổi bậc các giáo lý chính của ĐBN để độc giả dễ nắm toàn thể quan điểm của ĐBN. Vì vậy, toàn bộ Tổng luận này được chia làm 3 phần chính:
1. Phần thứ I nói về các pháp mầu Phật đạo:
Liệt kê và thích nghĩa tất cả các pháp Phật còn gọi là các pháp mầu Phật đạo, tư lương Bồ đề hay Bồ Tát đạo mà Đại Bát Nhã đã thuyết. Kinh ĐBN thuyết rải rác các pháp tu này trong toàn bộ ĐBN, không riêng một phẩm nào hay phần nào. Tất cả các pháp tu này được ĐBN thuyết hàng trăm, hàng ngàn lần trong suốt Đại phẩm. Phải nói là quá trùng tụng. Vì vậy, chúng tôi phải tách ra và viết thành một phần riêng, một trong ba phần chính của Tổng luận. Đọc tới Quý vị sẽ thấy ý này. Điểm cần lưu ý là các pháp mầu Phật đạo được trình bày trong toàn bộ ĐBN được chúng tôi cắt xén, giản lược nhiều nhất (như Kinh MHBNBLMĐ mà Ngài La Thập đã làm) để chính văn của ĐBN bớt nặng nề. Phải nói rằng cách sắp xếp các pháp mầu Phật đạo thành một phần riêng, nói lên được tầm quan trọng của nó. Không có các pháp mầu Phật đạo thì không có đạo Phật, không có Phật, Bồ Tát, không có Đại thừa…
2. Phần thứ II nói về giáo lý Bát Nhã:
Trình bày về bố cục, nguồn gốc hay xuất xứ của Kinh ĐBN; tóm lược từng Hội, từng Phẩm hay từng Phần của chính văn, đồng thời thích nghĩa và lược giải các giáo lý ĐBN trọn bộ 600 quyển, thuộc 16 Hội. Đây là phần lược giải chính văn ĐBN. Phần chính văn này chiếm hơn 4.000 trang của thiên Tổng luận này. Đó là chất liệu chính của ĐBN.
Hai phần này tạo thành chánh văn của Đại Bát Nhã, được xem như là bộ Bách khoa Toàn thư của Kinh điển Đại thừa. Vì nó là tổng hợp các giáo lý của nhiều hệ Phật học khác nhau. Nên những luận giải ở phần thứ I và phần thứ II này có thể gọi là Thích luận.
3. Phần thứ III luận về Tánh Không Bát Nhã:
Rút ra các nguyên lý chỉ đạo của Bát Nhã mà các nhà khảo cứu Phật học, các nhà bình giải hay tu trì... thường gọi là “Tánh Không”. Đây là phần sáng tác với mục đích nêu lên cốt tủy của ĐBN. Phần này là phần đào xới các biểu thị hay pháp nghĩa hiển hiện của Đại Bát Nhã. Nếu hiểu và chứng được phần này tức là thông đạt hay thành tựu Bát Nhã. Đây là phần kết thúc, thành công hay không quyết định ở phần này.
Vì phần thứ III chuyên luận về Tánh Không với những nguyên lý chỉ đạo của nó, là phần sáng tác riêng về chủ đề này. Nên luận giải ở phần này có thể gọi là Tôn luận. Tuy nhiên, dù là Tôn luận hay Thích luận cũng phát xuất từ một nguồn Kinh gọi là ĐBN. Nên phân biệt Tôn hay Thích ở đây cũng chỉ có trên danh nghĩa mà thôi, chẳng có gì khác.
Xin trần tình công việc biên soạn và tải lên Trang Nhà Quảng Đức bộ Tổng luận này như sau: Duyên khởi của bộ Tổng luận này chỉ một tập tài liệu nghiên cứu tu tập cá nhân. Nhưng khi trì tụng ĐBN thấy Kinh quá vi diệu và Kinh cũng khuyên là nên xiển dương. Nên chúng tôi chiết giải đại cương và TT Thích Nguyên Tạng đưa lên mạng Quangduc.com và cho xuất bản thành sách, công việc có vẻ hơi vội vàng. Lần tải này được cập nhật vào thánh Tư, Năm 2022, chúng tôi nghiên cứu thêm bộ Đại Trí Độ Luận và Luận A Tỳ Đàm Đại Tì Bà Sa. Đây là 2 bộ luận đồ sộ trong lịch sử Phật đạo, do các bậc thật tu thật chứng biên soạn, rất hữu ích trong việc tụng đọc thọ trì Kinh ĐBN. Mong rằng lần cập nhật hóa này mang lại hứng thú và kết quả tốt cho người thọ dụng.
Tuy nhiên, các luận giải của chúng tôi lần này cũng giống như lần trước rất đại cương, chỉ khác là viết lại toàn bộ Hội thứ II, chi tiết hơn, với trích dẫn Bộ Đại Trí Độ Luận của Bồ Tát Long Thọ để nhấn mạnh “pháp không” và cái “tận Không” của ĐBN. Tuy nhiên, như trước đây chúng tôi có bày tỏ, công việc này cũng chỉ đặt viên đá đầu tiên, để cho các bậc thức giả hiện tại hay tương lai có đạo học sâu dày tiếp nối xiển dương thêm. Sức chúng tôi chỉ có hạn. Như Trang Tử nói: “Sự sống có hạn mà cái biết thì vô cùng. Đem cái hữu hạn đuổi theo cái vô cùng, nguy thay!”
---o0o---
