GIÚP CHA MẸ GIÀ ĐI TRỌN ĐOẠN CUỐI ĐƯỜNG TRẦN

BBC  Những lời khuyên thiết thực

The call no one wants to receive (*)

Những cuộc điện thoại không mong muốn (**)

 Kate Ashford
Three years ago, Lynette Whiteman’s 85-year-old mother fell in the middle of the night and broke her pelvis.
Ba năm trước, bà mẹ 85 tuổi của Lynette Whiteman bị ngã lúc đêm khuya và vỡ xương chậu
Unfortunately, she was the full-time caregiver for her husband, Whiteman's father, who had vascular dementia, so Whiteman had to spring into action.
Thật không may, cha của Whiteman mắc bệnh mất trí nhớ từ lâu và cụ bà là người duy nhất chăm sóc cụ ông Do vậy, bà Whiteman bắt đầu phải cáng đáng mọi việc
“I remember driving to the hospital... and thinking, ‘Everything is going to change now,’” said Whiteman, now 58, who lives in New Jersey in the US.
"Tôi nhớ lúc vừa lái xe đến bệnh viện... vừa nghĩ, 'Từ giờ mọi thứ sẽ thay đổi,'" Whiteman nói. Nay bà đã 58 tuổi, hiện sống ở New Jersey, Mỹ.
“Not only did my mom suddenly need care and rehab, but we had to put people in place to help my dad.”
“Không chỉ mẹ tôi đột nhiên cần được chăm sóc và phục hồi chức năng, mà chúng tôi còn phải cần có người lo cho cả cha nữa."
Dealing with a caregiving emergency can test even the most organised family. There’s a good chance you’ll experience it for yourself
Đối mặt với tình trạng bất thình lình phải chăm sóc người ốm là một thách thức to lớn, thậm chí cả với những gia đình sống quy củ Thế nhưng đây lại là điều có thể xảy ra với bất kỳ ai.
. One in three US workers face elder care responsibilities and almost half expect to face them in the next five years, one survey showed.
Theo một nghiên cứu, cứ ba lao động Mỹ thì một người có trách nhiệm chăm sóc người già và gần một nửa phải chuẩn bị cho việc này trong vòng 5 năm tới
In the UK, 52% of caregivers — or 3.38 million people — are caring for a parent or in-law. In Australia, 671,000 of primary caregivers are looking after parents.
Tại Anh, 52% tức khoảng 3,38 triệu người đang chăm sóc cha mẹ mình hoặc ông bà nhạc. Ở Úc, con số này là 671.000 người.
While such a crisis is often health-related, there are other things that often require quick assistance.
Thường thì tình thế phát sinh do sức khỏe có vấn đề, nhưng cũng có những lý do khác khiến đối tượng cần được trợ giúp khẩn cấp.
For instance, you might find your father is suffering from dementia and hasn’t been paying his bills. Or a weather emergency could cause a power outage that will shut off lights, heat and other equipment.
Chẳng hạn như cha bạn mắc bệnh mất trí nhớ nên không thanh toán các hóa đơn điện nước đúng hạn. Hoặc thời tiết xấu gây mất điện, sưởi và các thiết bị khác trong nhà
“The first thing to do is assess the situation,” said Amy Goyer, AARP’s family, parenting and grandparenting expert, and author of Juggling Work and Caregiving. “What is the main crisis you need to focus on?” 
"Việc đầu tiên cần làm là phải đánh giá tình hình," Amy Goyer từ Hội Hưu trí Hoa Kỳ nói. Ông là chuyên gia về các vấn đề chăm sóc cha mẹ, ông bà, đồng thời là tác giả cuốn “Xoay sở giữa công việc và chăm sóc người bệnh”.
"Vấn đề chính mà bạn cần tập trung xử lý là gì?"
Here’s how to proceed when an emergency hits.

Dưới đây là những hướng dẫn giúp bạn xử lý các tình huống khẩn cấp:
What it will take:
Sẽ phải làm những gì?
It’s a juggling act. Get ready to manage your parent’s healthcare needs and meet their day-to-day obligations, yet also maintain your own life.
Bạn sẽ phải xoay sở để chăm sóc cha mẹ, giúp giải quyết các việc thường ngày lẽ ra họ cần làm trong khi đó vẫn phải lo mọi việc của chính mình.
The more you can do ahead of time, the more seamless it will be.
Do đó, bạn càng xử lý sớm thì mọi việc càng dễ dàng hơn.
It’s better if you’re not trying to find information and make decisions and look into the future when you’re in the middle of a crisis,” Goyer said. “Your emotions are going to be all over the place”.
“Tốt nhất là đừng cố tìm hiểu mọi thứ rồi ra quyết định ngay, hoặc suy tính về tương lai khi bạn đang trong cơn khủng hoảng,” Goyer nói. "Lúc đó, tâm trạng bạn đang rất bối rối.
How long you need to prepare:
Cần chuẩn bị trong bao lâu?
If your parents are in their 60s or 70s, you should be talking to them about what plans they have in place and what their wishes are in the event of a caregiving crisis, said Deborah Stone of MyAgeingParent.com, a UK website with resources for those caring for an elderly relative.
Nếu cha mẹ bạn ở độ tuổi 60 hoặc 70, bạn nên nói chuyện về các kế hoạch và dự định của họ, nguyện vọng của họ trong trường hợp ốm đau bệnh tật, theo Deborah Stone, thành viên của MyAgeingParent.com, một trang web của Anh chuyên hướng dẫn chăm sóc người cao tuổi.
So, ensure your parents have prepared their estate documents. In many cases that includes wills, financial and healthcare powers of attorney, and medical directives.
Nên đảm bảo để cha mẹ bạn chuẩn bị giấy tờ liên quan đến tài sản, như di chúc, giấy uỷ quyền về tài chính, chăm sóc sức khoẻ và những tài liệu y tế.

An emergency can test even the most organised family. (Credit: Thinkstock)
For hints on starting this challenging conversation, you might visit the Five Wishespage from gingWithDignity.org.
Trước khi có cuộc trò chuyện khó nói đó, bạn hãy tham khảo mục “Năm ước nguyện - Five Wishes” trên trang web AgingWithDignity.org
“Try to put it in terms of why it’s going to prolong their independence,” said Andy Cohen, co-founder and chief executive officer of US site Caring.com.
“Hãy cố gắng soạn thảo theo nội dung giúp kéo dài thời gian cha mẹ bạn sống độc lập, không phụ thuộc vào người khác được càng lâu càng tốt,” Andy Cohen, đồng sáng lập và giám đốc điều hành trang Caring.com của Mỹ nói. 
“They need to do these things so their wishes will be honored.”
"Để mọi người biết và tôn trọng ý định của mình, các cụ cần chuẩn bị các tài liệu đó.”
Do it now:
Cần làm ngay những gì?
Let everyone know what’s happening. “Get the siblings together on a phone call or Skype chat,” Cohen said.
Hãy thông báo cho mọi người biết tình hình. "Hãy gọi điện hoặc chat qua Skype với các anh chị em ruột ngay," Cohen nói.
“Having a family meeting is the first step. Usually it falls to a daughter who is close by to be the alpha caregiver, but there’s usually someone who takes the lead and is organising and communicating to the other siblings what’s going on.”
"Họp gia đình là bước đầu tiên. Thường là cô con gái ở gần các cụ nhất sẽ lãnh trách nhiệm trước hết, nhưng rồi một ai đó sẽ đứng lên “chỉ huy” các anh chị em và sắp xếp mọi chuyện.
If there’s another parent still in the picture who can handle the decision-making, adult children should take a supporting role.
Nếu cha hoặc mẹ vẫn còn minh mẫn để quyết định, con cái trưởng thành nên đóng vai trò giúp đỡ.
That could mean researching medical conditions and treatment, discussing options with your parent, offering opinions respectfully, and even bringing coffee, meals or a warm blanket when needed.
Chuyện này bao gồm cả việc tìm hiểu các điều kiện chăm sóc, điều trị y tế, bàn bạc về các lựa chọn với cha mẹ, góp ý trên cơ sở tôn trọng quyết định của cha mẹ, hoặc thậm chí chỉ cần chuẩn bị đồ ăn, đồ uống, chăn mền khi cần
If there are disagreements about your other parent’s decisions, a hospital social worker or family mediator may help.
Nếu xảy ra bất đồng quanh những quyết định của người cha hoặc mẹ đang đau yếu thì một nhân viên xã hội từ bệnh viện hoặc một người bạn của gia đình có thể trợ giúp.
“The emotions are high in any crisis, so people often aren’t thinking about being careful about how they communicate,” Goyer said. “Trong cơn bối rối thì thường ta hay xúc động mạnh. Do vậy, mọi người thường không thận trọng lắm khi tiếp xúc với người khác,” Goyer nói. 
“People who have never had conflict before often find themselves in the thick of it now.” 
"Những người chưa từng mâu thuẫn với ai bao giờ lại rất dễ rơi vào trạng thái căng thẳng vào lúc này 
Determine what needs managing 
Cần kiểm tra những gì?
Does your parent have a mortgage payment due? Are there pets who require care? Who’s managing the house? “Make a checklist for yourself and make sure all those bases are being covered,” Goyer said.
“Neighbours can be very helpful.”
Cha mẹ bạn có phải trả tiền vay nợ mua nhà không? Có vật nuôi nào cần chăm sóc không? Ai sẽ trông nom nhà cửa? “Hãy lập cho mình một danh sách và chú ý không để sót thứ gì," Goyer nói. "Những người hàng xóm của cha mẹ bạn rất có thể giúp ích được nhiều việc."
If one parent is caught up in dealing with their spouse’s healthcare issues, they may need help managing their day-to-day life.
Nếu cha hoặc mẹ bạn phải lo chăm sóc người kia, họ sẽ cần giúp quán xuyến các việc nhà hàng ngày

Talk to your parent.
Hãy nói chuyện với cha mẹ.
Ask if estate documents have been prepared. If so, ask that they include a healthcare power of attorney or medical directive — and where to find them.
Hỏi xem các giấy tờ cần thiết đã được chuẩn bị cả chưa. Nếu đã làm rồi, thì họ có bản uỷ quyền chăm sóc sức khoẻ hoặc các tài liệu y tế nào không – và họ để ở chỗ nào.
Those documents will enable you (or whomever your parent names) to make decisions regarding healthcare.
Những tài liệu này sẽ cho phép bạn (hoặc người mà cha mẹ bạn chỉ định) ra quyết định liên quan đến chuyện chăm sóc sức khỏe.

You should also ask for a list of user names and passwords for online accounts and a list of bills that need paying on a regular basis. “A lot of people do online bill paying now,” 
Bạn cũng nên hỏi danh sách các tên người dùng, mật khẩu cho các dịch vụ trực tuyến và các hoá đơn định kỳ phải chi trả. "Ngày nay có nhiều người thanh toán trực tuyến," 
Goyer said. “So it’s not like you can go home and check the mail and see if there’s something due.”
Goyer nói. "Do vậy, không phải bạn cứ về nhà kiểm tra thư là biết được có những hoá đơn đến hạn phải thanh toán hay không.”
Check your employer’s policies.
Hãy kiểm tra chính sách của công ty bạn.
Depending on where you live, you may be able to take a leave of absence. In the US, for instance, the Family and Medical Leave Act allows for 12 weeks of leave in a 12-month period to deal with a parent with a serious health condition. In the UK, an employer may allow “compassionate leave” for an emergency situation. In Australia, you may be able to take Sick & Carer’s Leave.
Mỗi nơi có quy định khác nhau về việc nghỉ phép. Chẳng hạn ở Mỹ, Luật nghỉ phép vì lý do gia đình và y tế cho phép nghỉ tối đa 12 tuần mỗi năm để chăm sóc cha mẹ khi bị ốm nặng. Ở Anh, nhân viên có thể được cho nghỉ theo chế độ đặc biệt, tùy vào quyết định của sếp, nếu gia đình nhân viên có chuyện khẩn cấp. Tại Úc, bạn có thể nghỉ theo chế độ ốm đau và chăm sóc người bệnh.
Deal with your own life.
Xử lý các vấn đề của riêng bạn

Don’t forget that while you’re handling the details of your parent’s life, yours continues.
Chớ quên là trong khi đang phải lo cho cha mẹ thì bạn cũng vẫn phải lo cho cuộc sống của chính mình. 
Delegate as necessary and ensure your own obligations are being met.
 Nếu cần thì trao bớt công việc cho ai đó và cần chắc chắn rằng các nghĩa vụ cá nhân của bạn vẫn phải được thực hiện
Do it later:
Sau đó nên làm gì?
Get help. You may need services to help your parent daily with household and caretaking tasks.
Hãy tìm các hỗ trợ. Bạn có thể cần các dịch vụ trợ giúp cha mẹ trong những việc chăm sóc hàng ngày hoặc lo việc nhà.
Or you may need to find a new place for them to live, such as an assisted living residence.
Bạn có thể cần đưa cha mẹ vào sống nơi phù hợp hơn, chẳng hạn như trại dưỡng lão.
Your parent may need a care assessment to qualify for services.
Để được hưởng một số chế độ phúc lợi xã hội, cha mẹ bạn có thể phải được kiểm tra mức độ cần trợ giúp.
That may mean contacting your parent’s GP or the local agency on aging.
Điều này sẽ đồng nghĩa với việc bạn phải liên hệ với bác sỹ gia đình của cha mẹ bạn, hoặc một cơ quan chăm sóc người cao tuổi ở địa phương.
In the US, a geriatric care manager can be especially helpful in coordinating things, particularly if you don’t live close by.
Tại Mỹ, nhân viên theo dõi chăm sóc người cao tuổi rất hiệu quả trong việc trợ giúp bạn sắp xếp mọi chuyện, nhất là khi bạn không sống gần cha mẹ.
 Do it smarter:
Hãy khôn ngoan
Remember that you’re an advocate. If you’re in the hospital with a parent, remember that you’re there to support them. If they're thirsty, make sure they get water. If they're cold, make sure they get a heated blanket. If they're getting medication, do your best to keep track of it.
Luôn nhớ là bạn chính là người chăm cha mẹ. Nếu đang ở trong bệnh viện với cha mẹ, thì bạn ở đó để chăm sóc họ và phải lo từng việc nhỏ như nước uống, chăn ấm. Thậm chí nếu được phát thuốc, bạn cũng cần kiểm tra.
When Goyer’s mother was in the hospital, “they had put one of her medications on her list twice,” Goyer said. “And the nurse was literally going to give it to her twice.”
Khi mẹ của Goyer ở trong bệnh viện, "họ đã kê đơn một loại thuốc hai lần," bà kể. "Và cô y tá cứ thế mà cấp thuốc này gấp đôi cho bà cụ."
Determine who is in charge — the doctor assigned to your parent, the head nurse — and then connect with those people. “I think often, in hospitals, we feel kind of like we’re a passenger along for the ride,” Goyer said. 
Hãy tìm hiểu xem ai là bác sỹ điều trị, ai là y tá trưởng - sau đó liên lạc với họ "Tôi thấy là khi tới bệnh viện, chúng ta thường hay có cảm giác mình là hành khách," Goyer nói.
“But you need to see yourself more as one of the navigators. You have every right to ask questions.”
 "Nhưng bạn phải tự ý thức rằng thật ra mình phải là một hoa tiêu. Bạn có quyền hỏi các nhân viên y tế ở đó."

Daniel Doan*Paula Le*Kimmy Nguyen

The call no one wants to receive 

Three years ago, Lynette Whiteman’s 85-year-old mother fell in the middle of the night and broke her pelvis.

Unfortunately /ʌnˈfɔː(r)tʃ(ə)nətli/, she was the full-time caregiver for her husband, Whiteman's father, who had vascular /ˈvæskjʊlə(r)/ dementia /dɪˈmenʃə/, so Whiteman had to spring into action. “I remember driving to the hospital /ˈhɒspɪt(ə)l/ ... and thinking, ‘Everything is going to change now,’” said Whiteman, now 58, who lives in New Jersey in the US. “Not only did my mom suddenly need care and rehab /ˈriːˌhæb/, but we had to put people in place to help my dad.”
Dealing with a caregiving emergency 
/ɪˈmɜː(r)dʒ(ə)nsi/ can test even the most organised family. There’s a good chance /tʃɑːns/ you’ll experience /ɪkˈspɪəriəns/ it for yourself. One in three US workers face elder care responsibilities and almost half expect to face them in the next five years, one survey showed. In the UK, 52% of caregivers — or 3.38 million people — are caring for a parent or in-law. In Australia, 671,000 of primary caregivers are looking after parents.
While such a crisis is often health-related, there are other things that often require quick assistance. For instance, you might find your father is suffering from dementia and hasn’t been paying his bills. Or a weather /ˈweðə(r)/ emergency/ɪˈmɜː(r)dʒ(ə)nsi/ could cause a power outage /ˈaʊtɪdʒ/ that will shut off lights, heat and other equipment./ɪˈkwɪpmənt/
“The first thing to do is assess /əˈses/ the situation,” said Amy Goyer, AARP’s family, parenting and grandparenting expert, and author of Juggling Work and Caregiving. “What is the main crisis you need to focus on?”
Here’s how to proceed when an emergency hits.
What it will take: It’s a juggling act. Get ready to manage your parent’s healthcare needs and meet their day-to-day obligations, yet also maintain your own life. The more you can do ahead of time, the more seamless /ˈsiːmləs/ it will be. “It’s better if you’re not trying to find information and make decisions and look into the future when you’re in the middle of a crisis,” Goyer said. “Your emotions are going to be all over the place.”
How long you need to prepare: If your parents are in their 60s or 70s, you should be talking to them about what plans they have in place and what their wishes are in the event of a caregiving crisis, said Deborah Stone of MyAgeingParent.com, a UK website with resources /rɪˈzɔː(r)sɪz/ for those caring for an elderly relative. So, ensure your parents have prepared their estate /ɪˈsteɪt/ documents. In many cases that includes wills, financial and healthcare powers of attorney, and medical directives /dɪˈrektɪv/.
For hints on starting this challenging /ˈtʃælɪndʒɪŋ/conversation, you might visit the Five Wishes page from
AgingWithDignity.org.   “Try to put it in terms of why it’s going to prolong their independence,” said Andy Cohen, co-founder and chief executive /ɪɡˈzekjʊtɪv/
officer of US site Caring.com. “They need to do these things so their wishes will be honored.”
Do it now: Let everyone know what’s happening. “Get the siblings /ˈsɪblɪŋ/ together on a phone call or Skype chat,” Cohen said. “Having a family meeting is the first step. Usually it falls to a daughter /ˈdɔːtə(r)/ who is close by to be the alpha caregiver, but there’s usually someone who takes the lead /liːd/and is organising and communicating to the other siblings what’s going on.”
If there’s another parent still in the picture who can handle the decision-making, adult /ˈædʌlt/ children /ˈtʃɪldrən/ should take a supporting role /rəʊl/. That could mean researching medical /ˈmedɪk(ə)l/ conditions and treatment, discussing options with your parent, offering opinions respectfully, and even bringing coffee, meals or a warm blanket when needed.
If there are disagreements about your other parent’s decisions, a hospital social worker or family mediator may help. “The emotions are high in any crisis, so people often aren’t thinking about being careful about how they communicate,” Goyer said. “People who have never had conflict before often find themselves in the thick of it now.”
Determine what needs managing. Does your parent have a mortgage /ˈmɔː(r)ɡɪdʒ/ payment due /djuː/ ? Are there pets who require care? Who’s managing the house? “Make a checklist for yourself and make sure all those bases are being covered,” Goyer said. “Neighbours can be very helpful.” If one parent is caught up in dealing with their spouse’s healthcare issues, they may need help managing their day-to-day life.
Talk to your parent. Ask if estate documents have been prepared. If so, ask that they include a healthcare power of attorney or medical directive — and where to find them. Those documents will enable you (or whomever your parent names) to make decisions regarding healthcare. You should also ask for a list of user names and passwords for online accounts and a list of bills that need paying on a regular basis. “A lot of people do online bill paying now,” Goyer said. “So it’s not like you can go home and check the mail and see if there’s something due.”
Check your employer’s policies. Depending on where you live, you may be able to take a leave of absence. In the US, for instance, the Family and Medical Leave Act allows for 12 weeks of leave in a 12-month period to deal with a parent with a serious health condition. In the UK, an employer may allow 
“compassionate leave” for an emergency situation. In Australia, you may be able to take Sick & Carer’s Leave.
Deal with your own life. Don’t forget that while you’re handling the details of your parent’s life, yours continues. Delegate ˈdeləɡət/as necessary /ˈnesəs(ə)ri/ and ensure /ɪnˈʃɔː(r)/ your own obligations are being met.
Do it later: Get help. You may need services to help your parent daily with household and caretaking tasks.
Or you may need to find a new place for them to live, such as an assisted living residence. Your parent may need a care assessment to qualify for services. That may mean contacting your parent’s GP or the local agency on aging. In the US, a geriatric /ˌdʒeriˈætrɪk/ care manager can be especially helpful in coordinating things, particularly if you don’t live close by.
Do it smarter: Remember that you’re an advocate /ˈædvəkeɪt/ . If you’re in the hospital with a parent, remember that you’re there to support them. If they're thirsty, make sure they get water. If they're cold, make sure they get a heated blanket. If they're getting medication, do your best to keep track of it. When Goyer’s mother was in the hospital, “they had put one of her medications on her list twice,” Goyer said. “And the nurse was literally going to give it to her twice.”
Determine /dɪˈtɜː(r)mɪn/ who is in charge — the doctor assigned to your parent, the head nurse — and then connect with those people. “I think often, in hospitals, we feel kind of like we’re a passenger /ˈpæsɪndʒə(r)/along for the ride,” Goyer said. “But you need to see yourself more as one of the navigators /ˈnævɪˌɡeɪtə(r)z/ . You have every right to ask questions.”


Nguồn :
http://www.bbc.com/capital/story/20150612-the-call-no-one-wants-to-get (*)

http://www.bbc.com/vietnamese/culture_social/2015/08/150804_the-call-no-one-wants-to-get_vert_cap (** )