Sunday, April 28, 2019

BỆNH THOÁI HÓA ĐIỂM VÀNG


Fr: Toan Dang*Chuong Dang*Khoa nghi Truong* Van Phung Luan*Tuat Nguyen* 
Bệnh thoái hoá điểm vàng do tuổi già
 Bệnh thoái hoá điểm vàng do tuổi già ( age-related macular degenerescence-AMD )  là nguyên nhân chính dẫn đến mù lòa. Đây chỉ là một dạng của bệnh về điểm vàng (macula), ảnh hưởng lên võng mạc.(retina). Tại Anh ước lương có khoảng 500,000 người bị bệnh AMD trong đó 40 phẩn trăm đã trên 75 tuổi.

Bệnh thoái hóa điểm vàng do tuồi già (AMD) là gì?
AMD là dạng thông thường nhất của bệnh về điểm vàng, ảnh hưởng tới phẩn chính giữa của võng mạc.
Đó là một tiến trình liên quan tới tuổi già và thường phát sinh ra khi tới tuổi 50.
Thông thường cả hai mắt đều bị, mặc dầu bệnh có thể xẩy ra cho hai mắt vào lúc khác nhau và ở độ nặng nhẹ khác nhau.
Khoảng 80 phẩm trăm là bệnh AMD khô còn 10 phẩn trăm là bệnh AMD ướt.
Trong AMD khô các tế bào thị giác ngưng hoạt động, bệnh này không chữa được
Bệnh AMD ướt là dạng có sức tấn công mạnh nhất. Bệnh này sinh ra do sự phát triển những mạch  máu mới ở phiá dưới vùng chính giữa của võng mạc. Các mạch máu có thể dò rỉ chất lỏng làm các mô bị sẹo  và làm hỏng thị giác sau một thời gian từ hai tháng đến ba năm.
Trong bệnh AMD thị giác ở vùng ngoại biên vẫn còn. Bệnh gây khó khăn cho việc đọc và nhìn những vật nhỏ cũng như làm nhìn các vật thấy méo mó.


Các triệu chứng ra sao?
Vào giai đoạn đầu của AMD, thị giác trung ương có thể bị mờ hay méo mó. Nhìn vào các vật thấy có kích thước và hình dạng bất bình thường. Tình trạng này có thể xẩy ra nhanh hay kéo dài chừng nhiều tháng.
Người bị bệnh AMD rất nhạy cảm với ánh sáng và thật ra lại thấy sáng khi nhìn vào chỗ không có ánh sáng.
Bệnh có thể làm bực bội khó chịu  nhưng không gây đau đớn
Inline image

Chữa trị AMD ra sao?
Không có cách trị liệu bệnh AMD khô, nhưng đối với bệnh AMD ướt thì có một số phương pháp chữa trị
Trong phép trị liệu quang động (photodynamic therapy) bệnh nhân đươc chích chất nhạy cảm ánh sáng verteporfin vào tĩnh mạch ở cánh tay. Thuốc này có khả năng nhận diện các mạch máu bất bình thường trong điểm vàng của mắt và bám dính vào các protein của những mạch máu này.Sau đó bác sĩ dùng tia laser chiếu vào trong mắt để kích thích thuốc này và do đó hủy diệt các mạch máu bất bình thường nói trên. Nhờ vậy sự dò rỉ máu hay chất lỏng từ các mạch máu sẽ ngưng và các mạch máu hết làm tổn thương điểm vàng của mắt.
Kỹ thuật trị liệu này có ưu điểm là không gây tổn thương cho các mô lành mạnh nhưng mỏng manh  ở bên trong mắt.
Môt phép trị liệu mới  dùng tới thuốc  chống nhân tố tăng trưởng nội mô mạch (anti- vascular endothelial growth factor, anti-VGEF). Thuốc này phong tỏa một trong những hoá chất chủ yếu cho sự tăng trưởng các mạch máu mới. Thuốc  đươc chích thẳng vào trong mắt với một kim rất mảnh. Tại Anh, thuốc anti-VGEF đươc phép sử dụng là lucentis

Inline image


Làm sao giảm rủi ro bị bệnh thoái-hoá võng mạc vì tuổi già

Theo báo-cáo mới nhất đăng trên tạp-chí Archives of Opthalmology, ăn nhiều cá có chứa nhiều acid béo như cá ngừ (tuna), cá hồi  (salmon) có thể giảm rủi-ro bị bệnh thoái- hoá võng -mac vì tuổi già (age-related macular degenerescence-AMD)

Ngoài ra cũng trong tap-chí này một bài nghiên-cứu khác cho biết là người lớn tuổi nào mà cơ-thể có một lượng cao vitamin D cũng ít có rủi-ro bị bệnh AMD

Trong báo-cáo đầu, các nhà khoa- học  đã quan-sát 4519 người, tuổi từ 60 đến 80, trong thời-gian từ 1992 đến 1998. Các người này đựợc kiểm tra về AMD và được hỏi về thói-quen ăn uống. Nhóm nghiên-cứu đã so sánh 1115 người không có dấu hiệu bị AMD với số người bị bệnh này trong đó có 658 người bị bệnh AMD trẩm-trọng (AMD tân mạch - neovascular AMD)

Omega 3 bảo vệ thị-giác
Lương acid béo docosahexaenoic acid DHA đưa vào trong cơ-thể qua chế-độ ăn uống càng cao thì rủi- ro bị AMD tân- mạch (neovascular AMD) càng giảm bởi vì DHA có ảnh hưởng lên võng mạc,
Ăn nhiều cá cũng làm giảm rủi to bị AMD tân-mạch.  Ăn hơn hai phần  cá (4 ounce) một tuần hay hơn một phần  cá nướng/nấu chin là có thể giảm rủi- ro bị AMD.
Các chất béo omega 3 có thể giúp các mach máu  võng- mạc hoạt-động tốt và giảm viêm xưng cùng duy-trì quân- bình về năng-lượng.

Vitamin D cũng bảo vệ mắt
Trong báo-cáo thứ hai, các khoa-hoc- gia Hoa kỳ cho biết đã quan- sát 7 752 người trong đó có 11 phần trăm bị AMD. Kết-quả là họ đã  thấy mức độ vitamin D trong huyết- thanh và số trường-hơp thoái-hóa võng-mac sơ- khởi có liên hệ nghịch với nhau. Những người có mức vitamin D trong máu cao thì rủi-ro bị AMD sơ-khỏi giảm 40% so với những người có mức vitamin D thấp.  Sở dĩ như vậy là vì vitamin D có thể giảm viêm xưng và ngăn sự tăng- trưởng của các mach máu mới trong võng mạc .