Khủng hoảng thịt heo Trung Quốc: Thời bất thuận, Thế bất lợi, Nhân bất hòa
Đây không phải là sự trùng hợp ngẫu nhiên, mà là thảm cảnh khi Thời bất thuận, Thế bất lợi, Nhân bất hòa.
Ngay từ đầu cuộc xung đột thương mại,
Trung Quốc đã nhắm vào khu vực nông nghiệp của Mỹ. Nhóm sản phẩm chính
bị họ đánh thuế, trong 34 tỉ USD kim ngạch nhập khẩu đầu tiên, là sản
phẩm của nông dân Mỹ.
Cuối tháng 9/2018, chính phủ Trung Quốc
còn trả tiền để quảng cáo trên tờ Des Moines Register – tờ báo có lượng
phát hành lớn ở bang Iowa, một bang nông nghiệp chính của Mỹ. Quảng cáo
được thiết kế giống như một bài báo, với nội dung phê phán chính sách
thuế quan của tổng thống Trump là liều lĩnh và có hại cho người nông dân
bang Iowa.
Trung Quốc định lấy kim ngạch nhập khẩu
thịt heo và đậu nành làm vũ khí trong thương chiến với Mỹ, thể hiện ở
việc đánh thuế đến 62% với thịt heo Mỹ nhập khẩu, thậm chí còn cấm nhập
từ tháng 8/2019.
Nhưng một nhân tố hoàn toàn gây bất ngờ là bệnh tả heo châu Phi – ASF bùng phát thành đại dịch.
Tính đến tháng 8/2018, ASF đã lan ra
toàn Trung Quốc. Đây là đại dịch nguy hiểm nhất đối với ngành chăn nuôi heo, vì bệnh này chưa có vacxin và tỉ lệ chết là 100% với heo nhiễm
bệnh.
Trung Quốc là nước có tổng lượng nuôi và
tiêu thụ lợn bằng tất cả phần còn lại của thế giới, với trên 700 triệu
con. Thịt heo là thực phẩm chính yếu của đa số người Trung Quốc, thậm
chí với đa số người Trung Quốc, nó còn là không thể thay thế. Giá heo
thịt tại Trung Quốc hiện đã tăng 70-100%.
Đại dịch ASF đã được phát hiện trên thế
giới từ năm 2018 và bùng phát dữ dội nhất tại Trung Quốc. Chủ yếu là do
năng lực phòng chống dịch của chính quyền nước này rất kém. Trong tháng
3/2019, một đoàn 25 quan chức của Cục nông trại bang Iowa – bang chăn
nuôi heo lớn nhất nước Mỹ, đã tới Trung Quốc trực tiếp đánh giá tình
hình. Họ kết luận dịch ASF tại Trung Quốc là không thể kiểm soát được.
Cuối tháng đó, Tân Hoa Xã đăng thông báo
của thứ trưởng Bộ Nông nghiệp Trung Quốc Vu Khang Chấn rằng “Trung Quốc
đã bước đầu khống chế thành công dịch tả lợn châu Phi”. Các nhà báo
Trung Quốc cho biết họ nhận được chỉ thị không được đưa tin về dịch.
Việc bán thịt lợn nhiễm bệnh bừa bãi của
người chăn nuôi và thủ đoạn khống chế tin tức của chính quyền là hai
nguyên nhân chính làm bùng phát khủng hoảng dịch ASF. Các nguồn thực
phẩm thay thế như thịt gia cầm, thuỷ sản, trâu bò chỉ đáp ứng được một
phần nhỏ.
Chính quyền Trung Quốc vẫn tỏ ra khá chủ
quan, có thể do báo cáo sai lệch của quan chức địa phương về dịch, cũng
có thể họ chưa đánh giá hết được mức độ tác động của dịch tới giá tiêu
dùng. Đến khi có thông tin về việc phân phối thịt heo bằng tem phiếu của
một số địa phương, trong tháng 9/2019, Trung Quốc mới bắt đầu miễn thuế
và nhập lại thịt heo Mỹ. Có người nhầm tưởng rằng đó là thiện chí của
phía Trung Quốc. Thực tế không phải vậy, họ bắt buộc phải nhập thịt heo
từ Mỹ để giảm bớt thiếu hụt trầm trọng trong nước, vì nguồn nhập từ các
nước khác không đáng kể.
Cho đến nay, tổng số heo chết do dịch
ASF tại Trung Quốc là khoảng 250 triệu con, xấp xỉ bằng tổng số heo đang
nuôi của châu Âu, Mỹ, Brazil và Canada cộng lại (các nước này chiếm 90%
sản lượng thịt heo xuất khẩu của thế giới). Trong khi đó, dịch ASF vẫn
tiếp tục hoành hành tại nước này.
Nói chung, Trung Quốc sẽ tiếp tục phải
đối diện với tình trạng giá thực phẩm đắt đỏ, ảnh hưởng lớn tới tầng lớp
lao động. Trong điều kiện thu nhập người lao động giảm, hay thậm chí
mất việc làm số lượng lớn vì thương chiến, nguy cơ bất ổn xã hội sẽ ngày
càng gia tăng.
Người Trung Quốc thường nói về “Thiên
thời, địa lợi, nhân hoà”, đất nước này đang lâm vào khủng hoảng dịch
bệnh, rơi vào thế yếu trong xung đột thương mại Mỹ – Trung và gặp rắc
rối lớn với biểu tình kéo dài – lan rộng ở Hồng Kông. Đó chính là Thời
bất thuận, Thế bất lợi, Nhân bất hòa… Có lẽ đây không phải là sự trùng
hợp ngẫu nhiên.
Nói riêng về khủng hoảng thịt heo, Trung
Quốc đã bị “quả báo nhãn tiền” khi tấn công trước vào sản phẩm của nông
dân Mỹ nhưng họ lại chi tiền thuê báo chí Mỹ kích động nông dân đổ lỗi
cho chính phủ ông Trump. Kết cục tới nay họ lại gặp khủng hoảng đến nỗi
buộc phải quay lại mua sản phẩm của nông dân Mỹ.
Về phía chính quyền Tổng thống Trump,
nông dân vốn là nhóm cử tri ủng hộ, tuy gặp đôi chút khó khăn, nhưng
theo đánh giá của Ian Sheldon, giáo sư kinh tế nông nghiệp tại Đại học
bang Ohio: “Thật đáng ngạc nhiên rằng nông dân không tấn công vào tổng
thống dù họ bị tổn thương. Tôi không hiểu tại sao họ lại quan tâm nhiều
hơn đến việc Trung Quốc đánh cắp quyền sở hữu trí tuệ”.
https://www.dkn.tv/the-gioi/khung-hoang-thit-lon-trung-quoc-thien-thoi-bat-thuan.html
https://www.dkn.tv/the-gioi/khung-hoang-thit-lon-trung-quoc-thien-thoi-bat-thuan.html